Je zou kunnen denken dat je je paard zo goed kent, dat je de pijn op zijn gezicht in één blik zou herkennen. Misschien zou je dat kunnen. Maar de kans is groot dat je dan iets mist. Volgens Nederlandse onderzoekers moet je een paard minstens twee minuten lang observeren om subtiele tekenen van pijn in zijn gezichtsuitdrukkingen op te pikken. En je hebt vijf minuten nodig om het te herkennen in zijn algemene lichaamstaal.
Je moet ook weten naar welke delen van het gezicht je moet kijken, welke veranderingen je moet opmerken, welke spieren je moet controleren op spanning, op welk gedrag je moet letten, en hoe vaak dat gedrag voorkomt in een korte periode. Voor zowel dierenartsen als eigenaren is dit niet altijd zo gemakkelijk als het klinkt, zegt Thijs van Loon, DVM, PhD, van de Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht, Nederland.
Een eenvoudig en objectief instrument
Daarom besloten van Loon en zijn collega-onderzoekers in Utrecht, waaronder Machteld van Dierendonck, PhD, een smartphone-app te ontwikkelen voor het lezen van gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal in verband met pijn bij paardachtigen. Door de begeleider door het observatieproces te leiden, stelt hun app gebruikers in staat om objectiviteit en meetbaarheid toe te voegen aan de kunst van het lezen van gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal bij paarden.
“Dit was iets wat ik al jaren wilde doen, sinds ik voor het eerst tekenen van acute pijn bestudeerde die werden weergegeven in de gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal van paarden,” zei hij. “Het geeft echt een eenvoudige en effectieve manier om te herkennen wanneer een paard pijn heeft – zelfs wanneer die tekenen subtiel zijn.”
Als prooidieren hebben paardachtigen – vooral ezels – de neiging hun pijnuitingen te verbergen, zei hij. Maar getrainde waarnemers kunnen zich bekwamen in het oppikken van deze subtiele tekenen. Daardoor kunnen ze gezondheidsproblemen snel aanpakken, wat leidt tot een betere oplossing van het probleem en een beter dierenwelzijn.
Download hier de app!
De Equine Pain and Welfare App (EPWA), ontworpen met een gebruiksvriendelijke interface, laat gebruikers kiezen of ze gezichtsuitdrukkingen of lichaamstaal willen beoordelen en of ze een paard of een ezel willen beoordelen. Gebruikers kunnen dan een timer van twee minuten starten voor gezichtsuitdrukkingen of een timer van vijf minuten voor lichaamstaal, gedurende welke tijd ze op pictogrammen kunnen klikken voor bepaalde uitdrukkingen of gedragingen telkens als die voorkomen. De app telt deze voorvallen en leidt de gebruiker dan naar een reeks vragen over het paard: hoe zijn oren staan, hoe hij zijn hoofd houdt, hoe zijn ogen eruit zien, enz.
De app doet echter niet alleen het werk voor de gebruiker. Het begeleidt de gebruiker ook tijdens die twee tot vijf minuten durende observatieperiode, legt van Loon uit. “Zelfs als je weet dat je daar moet staan en vijf minuten non-stop naar het paard moet kijken, is dat in werkelijkheid moeilijk te doen,” zei hij. “Het hebben van de app geeft mensen iets concreets in handen om mee te werken en interactie mee te hebben. Het maakt het observatieproces haalbaarder.”
Nu en na verloop van tijd scoren
Zodra gebruikers hun antwoorden opnemen en selecteren, geeft de app een uiteindelijke pijnscore op een gezichtsuitdrukkingsschaal van 0 (geen pijn) tot 18 (maximale pijn). Scores van 5 of hoger kunnen aangeven dat het paard pijn heeft en leiden tot een aanbeveling om contact op te nemen met een dierenarts.
De scores zijn echter niet alleen bedoeld om aan te geven of het paard over de pijngrens heen is. Ze stellen gebruikers ook in staat om meetbare geschiedenissen op te bouwen van de gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal van hun paarden in de loop van de tijd, zoals vastgelegd in de app, om veranderingen te volgen.
Dat is bijzonder nuttig omdat elk paard, met zijn unieke persoonlijkheid en manieren om zich uit te drukken, individuele kenmerken zal hebben die het monitoren waard zijn. “Als je de app regelmatig op je paard laat draaien – zeg eens per week – dan krijg je een concrete registratie van wat voor hem normaal is, en kun je patronen herkennen,” legt van Loon uit. “En nog belangrijker, je kunt echt herkennen wanneer zijn scores ver van zijn basislijn afwijken, wat voor jou een aanwijzing zou moeten zijn dat hij waarschijnlijk acute pijn ervaart.”
Training en komende functies
“We hebben onlangs een web-based, interactief EPWA trainingsprogramma ontwikkeld, dat mensen leert hun vermogen te verbeteren om pijngerelateerde gezichtsuitdrukkingen te herkennen en te scoren,” zei van Loon.
Hoewel de huidige versie van de app – beschikbaar in het Nederlands en Engels, met geplande vertalingen in het Frans, Duits en Spaans – beperkt is tot tekenen van acute pijn, zegt van Loon dat er onderzoek wordt gedaan om ook pijnschalen voor chronische pijn te integreren. Chronische pijn kan onder meer het gevolg zijn van artrose, rugpijn en voetpijn.
In de toekomst willen van Loon en zijn team een optionele functie op de app aanbieden waarmee gezichtsuitdrukkingen automatisch kunnen worden gelezen. “Het is een soort ‘Google translate’ van paardentaal naar mensentaal,” zei hij. Daarvoor zijn echter tienduizenden foto’s van paardengezichten nodig, samen met deskundige lezingen van hun gezichtsuitdrukkingen, dus het is nog werk in uitvoering.
bron: https://www.epwa.nl/
